سامانه نظام یکپارچهٔ معاملات ارزی که به اختصار سامانه نیما نام گرفته‌است از تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ به صورت آزمایشی و به شکل رسمی از تاریخ ۳ اردیبهشت ۹۷ شروع به کار کرد. این سامانه بستری امن برای برای خرید و فروش ارز است.
اساس این بازار نزدیک نمودن عرضه و تقاضا در دو سمت واردات و صادرات است. ارز حاصل از صادرات براساس مقرارت بانک مرکزی در سه محل می بایست عرضه و تخصیص یابد . این سه محل به شرح زیر است:
- سامانه نیما
- سامانه صمت- ارز کوتاژی
- سامانه سنا
با توجه به طبقه بندی بازارهای مختلف ارز صادراتی، سهم تخصیص برای صادرکنندگان به ترتیب برابر است: سامانه نیما 70 درصد، سامانه صمت 20 درصد و سامانه سنا 10 درصد است.
بانک مرکزی در راستای ایجاد بازار ارز و ارتباط شفاف این بازار با سایر بازارها، بازار متشکل معاملات ارز ایران را نیز در سال 1398 تاسیس نمود. این بازار زیر مجموعه بورس و اوراق بهادار است و تابلو معاملاتی آن در بازار چهارم فرابورس تعریف شده است. این بازار با رسالت نقش آفرینی در اکوسیستم اقتصاد مقاومتی و صیانت از ارزش پول ملی از طریق ایجاد و توسعه بازار شفاف، منصفانه، رقابتی و کارای ارزهای خارجی و انسجام بخشی به آن، ماموریت دارد. این بازارمتشکل قصد داردبا شناسایی بازیگران، ذینفعان و طرف های عرضه و تقاضای بازار ارز و سامان دهی عوامل موثر بر این بازار از جمله نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها و همچنین با اجرای سیاست های راهبردی و برنامه های استراتژیک به اهداف بنیادین تأسیس و راه اندازی آن دست یابد. از اهداف اساسی تاسیس این بازار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشف نرخ واقعی ارز بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا
- کمک به ثبات نرخ ارز با نهادینه کردن عملیات بازارگردانی بازیگران اصلی بازار ارز
- ایجاد بازاری کارا، منصفانه و شفاف برای معاملات ارزی
- کمک به یکسان سازی نرخ ارز
- ایجاد سازوکاری امن و قابل اتکا برای انجام تسویه وجوه معاملات ارزی
- هویت بخشی و سامان دهی بازیگران عمده بازار ارز
- اعتباربخشی و رتبه بندی اعضاء و بازیگران عمده بازار ارز
فیلم آموزشی نحوه خرید ارز واردات کالا در سامانه نیما
فیلم آموزشی نحوه خرید ارز توسط صرافی ها در سامانه نیما
روش های تأمین ارز
به‌صورت کلی فرایند تأمین ارز مورد نیاز واردکنندگان کالا و متقاضیان ارز به دو روش صورت می‌پذیرد. یکی از روش‌های مورد نظر از طریق بانکی است که طی آن واردکننده ثبت سفارش را انجام می‌دهد و بانک مرکزی از طریق پرتال ارزی، ارز را تأمین می‌کند و از طریق روابط بین کارگزاری بانک‌های ایران و سایر کشور‌ها، پرداخت‌ها به فروشندگان خارجی صورت می‌پذیرد.
شیوه‌ی دیگر، تأمین ارز غیر بانکی است که در آن سیستم بانکی دخالت ندارد و صرافی‌ها به‌عنوان مهره‌ی اصلی در تبادل پول ایفای نقش می‌کنند. بانک مرکزی روش غیربانکی برای تأمین و انتقال ارز را زایید‌ه‌ی تحریم‌های بانکی اعلام کرده است.
متقاضیان خرید ارز به طریق غیر بانکی می‌توانند با استفاده از سامانه‌ی نیما اقدام به ثبت درخواست کنند و سپس در صورت پیشنهاد از سوی صرافی‌ها برای ارائه‌ی خدمات، گزینه‌های موجود را مشاهده و از بین پیشنهادات ارائه‌شده، مورد مطلوب را انتخاب کنند.
آموزش نحوه فروش ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما
مزایای سامانه نیما
یکی دیگر از مزایای استفاده از سامانه‌ی نیما، دسترسی تجار به طیف گسترده‌ای از صرافی‌های بانکی و تضامنی است و از این رو نیما می‌تواند رقابت سالمی بین صرافی‌های موجود در این سیستم ایجاد کند.
اهمیت سامانه‌ی نیما پس از یکسان‌سازی نرخ ارز توسط دولت از تاریخ ۲۱ فروردین سال جاری بیش از پیش افزایش پیدا کرده است. بر اساس اطلاعات ارائه‌شده توسط بانک مرکزی، واردکنندگان و صادرکنندگان کالا به ترتیب برای تأمین ارز مورد نیاز برای ورود کالا پس از ثبت سفارش و همچنین فروش ارز حاصل از صادرات کالا باید از سامانه‌ی نیما استفاده کنند.
سامانه‌ی نیما از تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ کار خود را به‌صورت آزمایشی آغاز کرده بود؛ اما این رسما از تاریخ ۳ اردیبهشت ۹۷ شروع به کار کرد. بانک مرکزی اعلام کرده است که در نظام ارزی جدید و با بهره‌گیری از نظام یکپارچه معاملات ارزی یا همان نیما، هیچ واردات رسمی و قانونی بدون رصد و تأیید بانک مرکزی در خصوص جنبه‌های ارزی آن قابل انجام نیست.
دکتر ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی، اعلام کرده عدم تعیین تکلیف حساب سرمایه و آزاد بودن ضمنی آن، زمینه‌ساز خروج سرمایه در مقادیر بزرگ شده است. خروج ارزی که در ازای آن هیچ کالا و خدمتی به کشور عرضه نمی‌شود، یک عارضه و مخاطره بزرگ است.
همچنین باید به قاچاق گسترده‌ی کالا اشاره کرد که طی آن کالاهای غیر مجاز یا اقلام مجاز بدون پرداخت حقوق تعیین‌شده گمرکی و ضوابط وارد کشور می‌شوند.
بیشتر بخوانید
بنا بر اطلاعات ولی‌الله سیف، سامانه‌ی نیما چهار بازیگر اصلی دارد:
- واردکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان متقاضیان ارز
- صادرکنندگان کالا و خدمات (شامل دولت به‌عنوان صادرکننده‌ی نفت) به‌عنوان عرضه‌کننده‌‌ی ارز
- واسطه‌گران شامل بانک‌ها و صرافی‌ها که منابع را از سمت عرضه‌کنندگان به متقاضیان هدایت می‌کنند
- سیاستگذار که بر اساس پیش‌بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه‌ی آزادی نرخ، اولویت‌ها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل می‌کند
سامانه‌ی نیما سه ویژگی اصلی دارد؛ این سامانه داده‌ها و اطلاعات کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را فراهم می‌کند. همچنین باید به فرایند تأمین منابع و تخصیص مصارف ارزی در یک ساختار یکپارچه اشاره کرد.
در نهایت سامانه‌ی نیما علاوه بر پوشش نیازمند‌های کلان مربوط به تجارت، قابلیت پوشش نیازهای خرد مردم نظیر ارزهای مسافرتی، درمانی و دانشجویی را هم دارا است.
0 دیدگاه